Enflasyon hesabında kullanılan eser fiyat listesini 2022 yılından beri halktan gizleyen Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yanı sıra ikinci artırım oyunu ortaya çıktı. İktidar memur, emekçi ve emekliler daha düşük artırım alsın diye son 4 yıldır 6 aylık artırımın hesaplanacağı aralık ve haziran periyotlarındaki artırımları bir sonraki aya öteliyor. Böylelikle aralık ve haziran enflasyonları düşük çıkarken artırımların ötelendiği ocak ve temmuz enflasyonu adeta patlıyor.
ÖTELEME OYUNU
Bu metot yüzünden 2022 Aralık ayından bu yana aralık ve haziran enflasyonu ocak ve temmuz enflasyonundan 5.57 puana varan seviyede düşük çıkarıldı. TÜİK dataları, artırım öteleme oyununun bilhassa 2022 sonundan bu yana kesintisiz uygulandığını gösteriyor. Memur ve emeklilerin 6 aylık artırımlarını küçülten öteleme oyunu şöyle uygulanıyor: Memur ve emeklilere her yılın ocak ve temmuz ayında artırım yapılıyor. Birinci 6 aylık devirde 4-5 aylık enflasyon yüksek çıkmışsa bilhassa haziran ayında yapılması gereken vergi ve fiyat artışları ya haziranın son haftasına ya da temmuz başına öteleniyor. Böylelikle 6 aylık enflasyonun daha fazla artması önleniyor. Birebir biçimde ikinci 6 ayda da kasım ve aralık aylarında yapılması gereken kimi artışlar ocak ayına kaydırılıyor. Böylelikle ikinci 6 aylık enflasyonun artış suratı frenleniyor. Artırımlar ocak ayının enflasyonunu yükseltirken, memur ve emeklilerin maaşlarına yapılan artırımlar da daha birinci aydan eritilmiş oluyor. Öteleme oyunu en son haziran ayında da uygulanarak akaryakıt artırımları haziran enflasyonunu yükseltmesin diye ayın sonuna ötelenmiş, bu sayede emeklinin artırımı yüzde 25’in altına çekilmişti.
ZAMLARIN AYLIK ENFLASYONA ETKİSİ
Fark 5.57 puana ulaştı
2022 yılının sonuna kadar olan periyotta aralık ile ocak, haziran ile temmuz ayları ortasında besbelli bir enflasyon farkı bulunmuyordu. Lakin 2022’nin sonundan itibaren fark birden açılmaya başladı. Örneğin 2022 Aralık ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 1.18’de kalırken ocakta yüzde 6.65’e çıktı. İki ay ortasındaki fark yüzde 5.47’ye yükseldi. Birebir halde 2023’ün Haziran ayında yüzde 3.92’de tutulan enflasyon temmuzda yüzde 9.49’a, ortadaki fark da 5.57 puana çıktı. Misal durum bir sonraki aralık-ocak ve en son bu yılın haziran-temmuz aylarında da yaşandı.